Miłość Mądrości Przedwiecznej - Rozdział I

• 
• 

 

ROZDZIAŁ I

ABY KOCHAĆ BOSKĄ MĄDROŚĆ I JEJ SZUKAĆ, TRZEBA JĄ ZNAĆ.

[1. POTRZEBA POZNANIA BOSKIEJ MĄDROŚCI]

8. Czyż można kochać to, czego się nie zna? Czyż jest możliwym kochać żarliwie to, co zna się tylko niedoskonale? Czyż nie dlatego tak mało kocha się Mądrość Przedwieczną i Wcieloną, umiłowanego Jezusa, że się Jej nie zna lub zna się Ją za mało? Prawie nikt nie zgłębia, jakby należało, z Apostołami pospołu tej niezwykłej wiedzy o Jezusie⁹, która wszak jest najszlachetniejszą, najsłodszą, najbardziej użyteczną i najbardziej potrzebną spośród wszystkich nauk i wszelkiej wiedzy niebiańskiej i ziemskiej.

9. 1. Najpierw, jest to najszlachetniejsza ze wszystkich nauk, ponieważ za przedmiot ma to, co najwznioślejsze, Mądrość Niestworzoną i Wcieloną, która zawiera w sobie całą pełnię Bóstwa¹⁰ i człowieczeństwa, wszystko, co jest wielkiego na Niebie i ziemi, wszelkie stworzenia widzialne i niewidzialne, duchowe i cielesne. Św. Jan Chryzostom mówi, że nasz Pan jest streszczeniem dzieł Boga, skróconą tablicą wszystkich Jego doskonałości oraz doskonałości zawartych w stworzeniach. Omnia quae velle potes aut debes est Dominus Jesus Christus. Desidera hunc, require hunc, quia haec est una et pretiosa margarita pro qua emenda etiam vendenda sunt omnia quae tua sunt: Jezus Chrystus, Mądrość Przedwieczna, jest wszystkim, czego należy pragnąć. Pragnijcie Go, szukajcie Go, gdyż jest On tą jedyną i drogocenną perłą, dla kupienia której powinniście bez oporu sprzedać wszystko, co posiadacie¹¹. In hoc glorietur qui gloriatur, scire et nosse me. Święty Hieronim 9°: Niech się nie chlubi mędrzec swą mądrością, ni siłacz swoją siłą, ani bogacz bogactwami swymi, ale kto się chlubi, niech się chlubi tym, że zna Mnie¹², nie zaś że zna inne rzeczy.

10. 2. Nie ma nic słodszego nad poznanie Boskiej Mądrości. Szczęśliwi ci, którzy jej słuchają; jeszcze szczęśliwsi ci, którzy jej pragną i poszukują; ale najszczęśliwsi ci, co strzegą jej dróg: kosztują w swym sercu tej nieskończonej słodyczy, jaką jest radość i szczęście wiekuistego Ojca i chwała aniołów¹³. Gdybyż tylko wiedziano, jak wielkiej rozkoszy zaznaje dusza, znająca piękno Mądrości i ssąca mleko z piersi Ojcowskiej, mamilla Patris, wołano by wraz z Oblubieńcem: „Meliora sunt ubera tua vino: mleko z Twych piersi bardziej słodkie jest niż wyborne wino¹⁴ i wszelkie słodycze stworzeń”; zwłaszcza, gdy pozwala Ona usłyszeć duszom, które ją kontemplują, słowa: „Gustate et videte: skosztujcie i zobaczcie¹⁵. Comedite... et bibite: jedzcie i pijcie; et inebriamini, i upajajcie się¹⁶ moimi wiekuistymi słodyczami; albowiem rozmowa ze Mną nie robi przykrości, a moje towarzystwo nie udrękę przynosi, a tylko wesele i radość: non enim habet amaritudinem conversatio illius, nec taedium convictus illius, sed laetitiam et gaudium”¹⁷.

11. 3. Owo poznanie Mądrości Przedwiecznej jest nie tylko najszlachetniejsze i najsłodsze, lecz także najbardziej użyteczne i najpotrzebniejsze, boć wszak życie wieczne polega na poznaniu Boga i Jego Syna, Jezusa Chrystusa¹⁸. „Ciebie bowiem znać, powiada Mędrzec, zwracając się do Mądrości, jest doskonałą sprawiedliwością, a zrozumieć sprawiedliwość i moc twoją jest korzeniem nieśmiertelności”¹⁹. Jeśli więc chcemy naprawdę mieć życie wieczne, to poznawajmy Mądrość Przedwieczną. Jeśli chcemy mieć doskonałość świętości na tym tu świecie, poznawajmy Mądrość. Jeśli chcemy mieć w sercu korzeń nieśmiertelności, miejmy w umyśle poznanie Mądrości: Znać Jezusa Chrystusa, Mądrość Wcieloną, to znać dosyć; znać wszystko, a nie znać Jego, to nie znać niczego.

12. Na cóż łucznikowi umiejętność strzelania na boki, jeżeli nie umie on trafić prosto do celu? Na co zdadzą się nam wszelkie inne nauki do zbawienia potrzebne, jeśli nie zgłębimy jedynej, niezbędnej stanowiącej centrum nauki Jezusa Chrystusa, w której powinna się zawrzeć wszelka wiedza? Wielki Apostoł wiedział tak wiele i był tak biegły w ludzkich naukach, a przecież mówił, że pragnie znać jedynie Jezusa Chrystusa, i to ukrzyżowanego: Non judicavi me scire aliquid inter vos, nisi Jesum Christum, et hunc crucifixum²⁰. Za Apostołem, więc powtórzmy: „Quae mihi fuerunt lucra, haec arbitratus sum propter Christum detrimenta. Verumtamen [existimo] omnia detrimentum esse, propter eminentem scientiam Jesu Christi, Domini mei²¹: Lecz co mi było zyskiem, to poczytałem dla Chrystusa za stratę. Owszem, uważam wszystko za stratę dla wzniosłego poznania Jezusa Chrystusa Pana naszego”. Widzę teraz i doświadczam, że ta właśnie wiedza jest tak wspaniała, wyborna, tak użyteczna i godna podziwu, iż już nie zważam na żadne inne, które dawniej mnie urzekły, a dziś zdają mi się tak próżne i śmieszne, że doprawdy zabawianie się nimi to strata czasu. „Hoc autem dico ut nemo vos decipiat in sublimitate sermonum. Videte ne quis vos decipiat per philosophiam et inanem fallaciam²²: Powiadam wam, iż Jezus Chrystus jest krynicą wszelkiej mądrości, byście nie dali się zwieść pięknym i wspaniałym słowom mówców ani zwodniczym subtelnościom filozofów. Crescite in gratia et in cognitione Domini nostri et Salvatoris Jesu Christi”²³. Otóż, abyśmy wzrastali wszyscy w łasce i poznaniu Pana naszego i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa, Mądrości Wcielonej, będziemy mówić o tym w następnych rozdziałach, już po tym później, jak rozróżnimy wiele rodzajów mądrości.

[2. DEFINICJA I PODZIAŁ TEMATU]

13. Mądrość, ogólnie mówiąc, w rozumieniu słowa, jest smakowitą nauką, sapida scientia, albo kosztowaniem Boga i Jego prawdy. Jest wiele rodzajów mądrości. Pio pierwsze, dzielą się one na mądrość prawdziwą i fałszywą: prawdziwa jest smakowaniem prawdy bez kłamstwa i osłonek; fałszywa jest kosztowaniem kłamstwa przykrytego pozorami prawdy. Owa fałszywa mądrość to mądrość albo roztropność światowa, którą Duch Święty dzieli na trzy: Sapientia terrena, animalis, diabolica: mądrość ziemska, zmysłowa i diabelska^24. Prawdziwa mądrość dzieli się na mądrość naturalną i nadprzyrodzoną. Mądrość naturalna jest znajomością rzeczy naturalnych w ich podstawach. Mądrość nadprzyrodzona jest znajomością rzeczy nadprzyrodzonych i boskich w ich źródle. Mądrość nadprzyrodzona dzieli się na mądrość substancjalną i niestworzoną oraz mądrość akcydentalną i stworzoną. Mądrość akcydentalna i stworzona jest to wiedza, jaką przekazuje ludziom sama Mądrość niestworzona, inaczej mówiąc – dar mądrości. Mądrość substancjalna i niestworzona to Syn Boży, druga Osoba Trójcy Przenajświętszej, inaczej: Mądrość Przedwieczna w wieczności, albo: Jezus Chrystus w czasie. My będziemy tu mówić właśnie o Mądrości Przedwiecznej.

14. Będziemy ją kontemplować w wieczności, mieszkającą od początku na łonie Ojca, jako przedmiot Jego upodobania. Ujrzymy ją w czasie, jaśniejącą w stworzeniu wszechświata. Ujrzymy ją następnie upokorzoną we Wcieleniu i w życiu doczesnym, a następnie odnajdziemy ją chwalebną i triumfującą w Niebiosach. Zobaczymy wreszcie, jakimi środkami należy się posłużyć, by ją posiąść i zachować. Pozostawiam więc filozofom argumenty ich filozofii jako bezużyteczne; pozostawiam alchemikom tajniki ich światowej mądrości. Sapientiam loąuimur inter perfectos²⁵: Opowiadamy tedy duszom doskonałym i wybranym o prawdziwej Mądrości, o Mądrości Przedwiecznej, niestworzonej i wcielonej.

_______________

⁹ Por. Ef 3,19.
¹⁰ Por. Kol 1,16; 2,9.
¹¹ Św. Bernard, Vitis Mystica seu de Passione Domini, r. 22, n. 75, PL 184, 679: „ Quia haec est illa una pretiosa margarita...”.
¹² Jr 9,23-24.
¹³ Por. Prz 2,1-9.
¹⁴ Pnp 1,1.
¹⁵ Ps 33,9.
¹⁶ Pnp 5,1.
¹⁷ Mdr 8,16.
¹⁸ Zob. J 17,3.
¹⁹ Mdr 15,3.
²⁰ 1 Kor 2,2.
²¹ Flp 3,7-8.
²² Por. Kol 2,4.8.
²³ Por. 2 P 3,18.
²⁴ Jk 3,15.
²⁵ Por. 1 Kor 2,6.